W górę
Umowa dowodowa w sprawach gospodarczych – od 7 listopada 2019 roku.

Z dniem 7 listopada 2019 roku wchodzi w życie przepis art. 458 (9) kpc, zgodnie z którym: „Strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy”. Zawarcie umowy dowodowej uprawia strony do ograniczenia zakresu postępowania dowodowego poprzez wyłączenie określonego środka dowodowego (np. dowodu z opinii biegłego, dowodu z zeznań świadków) lub konkretnego dowodu (np. dowodu z zeznań określonego świadka). Uzasadnieniem dla wprowadzenia tego rodzaju rozwiązania jest wysoki poziom profesjonalizmu w obrocie gospodarczym pozwalający na poszerzenie zakresu autonomii stron w procesie oraz przyczynienie się do sprawniejszego rozwiązania sporu (uzasadnienie projektu ustawy z dnia 13 czerwca 2019 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw). Nie negując powyższych argumentów oraz niewątpliwych zalet umowy dowodowej, należy mieć na uwadze wady takiego rozwiązania, a mianowicie wyłączenie dopuszczalności określonych dowodów już na etapie zawierania kontraktu, w sytuacji gdy żadna ze stron nie zakłada jakichkolwiek problemów związanych z realizacją obowiązków umownych. I tak, wyłączenie dowodu z opinii biegłego wykluczy dopuszczenie takiego dowodu w celu ustalenia np. wysokości szkody powstałej w związku z niewykonaniem lub nienależytym umowy. W takim przypadku Sąd będzie dokonywał ustalenia rozmiaru szkody na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, kierując się normą z art. 322 kc. Z pewnością przedmiotowe rozwiązanie będzie stosowane nie tylko w kontraktach handlowych, ale także w umowach ubezpieczeniowych zawieranych z przedsiębiorcami. Dlatego tak ważne jest analizowanie ogólnych warunków ubezpieczeniowych pod kątem ewentualnego ograniczenia postępowania dowodowego.
Wątpliwości może budzić możliwość określenia w ramach zawieranej umowy dowodowej kwestii rozkładu ciężaru dowodowego tj. nałożenia na jedną ze stron obowiązku wykazania określonych faktów. Wydaje się zasadnym przyjęcie, iż skoro strony uprawnione są do wyłączenia pewnych dowodów, to tym bardziej mogą uregulować również kwestię obowiązku udowodnienia faktów mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.
Na końcu wspomnieć należy, iż umowa dowodowa dotyczy dowodów „w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy” – co oznacza, że umowa taka dotyczy roszczenia powstałego na tle wykonywania określonej umowy i nie może znajdować zastosowania do wszystkich spraw pomiędzy stronami.